21 czerwca 2022

Działalność nierejestrowana czym jest?

Świadczenie usług oraz pobieranie za nie wynagrodzenia kojarzy się nam z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jednakże nie zawsze musi to być standardowa działalność, nie zawsze też musi się wiązać z jej rejestracją i obszerną dokumentacją składaną do różnych instytucji.

Na skróty:

Działalność nierejestrowana, zwana inaczej nieewidencjonowaną, to drobna działalność zarobkowa osób fizycznych. Przy takiej działalności nie jest wymagana rejestracja w CEIDG, nie jest nawet wymagany NIP oraz prowadzenie księgowości, a więc pomija się rejestrację firmy.

Kiedy jest możliwe prowadzenie działalności nierejestrowanej w 2022 roku?

Prowadzenie działalności nierejestrowanej jest możliwe, jeśli:

  1. Przychody z Twojej działalności w żadnym miesiącu nie przekroczą kwoty 50% minimalnego wynagrodzenia (w 2022 roku – kwoty 1505 zł).
  2. W ciągu ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie prowadziłeś żadnej działalności gospodarczej. Jeśli prowadziłeś, ale Twoja firma w ostatnich 60 miesiącach była zawieszona, również jest traktowana jako niewykonywana.
  3. Działasz osobiście jako osoba fizyczna (nie może być to strona w spółce cywilnej).
  4. Wykonujesz działalność niewymagającą uzyskania koncesji, pozwoleń itp.
  5. Twoja działalność nie została zdefiniowana w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców.

Przykłady działalności gospodarczych, które są wykluczone z możliwości prowadzenia działalności nierejestrowanej w związku z potrzebą uzyskania zezwoleń, koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej:

  1. Ochrona osób lub mienia.
  2. Sprzedaż alkoholu.
  3. Organizacja imprez turystycznych.
  4. Usługi detektywistyczne.
  5.  Zbieranie odpadów.

Przykłady działalności, które zostały zdefiniowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców, to:

  1. Pośrednictwo ubezpieczeniowe, w tym wykonywanie czynności agencyjnych (zgodnie z ustawą o dystrybucji ubezpieczeń).
  2. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych (zgodnie z ustawą o rachunkowości).

Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną:

  • Osoby niepełnoletnie
  • Bezrobotni (jeśli nie zawierają umów zlecenie, o pracę itp.)
  • Urzędnicy
  • Rolnicy

Zalety, wady i warunki działalności nierejestrowanej

Przywileje z tytułu prowadzenia działalności nierejestrowanej to:

  1. Nie musisz zgłaszać działalności w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędzie skarbowym i GUS (nie będziesz potrzebować numerów indentyfikacyjnych NIP i REGON).
  2. Nie opłacasz składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej.
  3. Nie musisz płacić comiesięcznych (albo kwartalnych) zaliczek na podatek (rozliczasz się raz w roku).
  4. Nie musisz płacić podatku VAT – obejmuje Cię zwolnienie podmiotowe, bo przychody z działalności nierejestrowanej nie przekroczą 200 tys. zł w skali roku (należy jednak pamiętać o wyjątkach, kiedy to obligatoryjnie musimy być czynnym podatnikiem podatku VAT bez uwzględnienia zwolnienia)
  5. Nie musisz korzystać z pomocy księgowej – nie ma tu skomplikowanych kwestii podatkowo-księgowych tylko prosta ewidencja sprzedaży.

Przekroczenie miesięcznego limitu przychodu oznacza konieczność zarejestrowania działalności gospodarczej w CEIDG w ciągu 7 dni licząc od momentu przekroczenia limitu przychodu.

Obowiązki wynikające z tytułu prowadzenia działalności nierejestrowanej to:

  1. Prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży.
  2. Rozliczanie przychodów z działalności nierejestrowanej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej.
  3. Przestrzeganie praw konsumentów.
  4. Wystawianie faktur lub rachunków na żądanie kupującego.

Prowadzący działalność nierejestrowaną w świetle przepisów kodeksu cywilnego jest traktowany jako „przedsiębiorca”, co z kolei nakłada na prowadzącego w stosunku do konsumentów obowiązki związane z reklamacją, zwrotem czy naprawą. Dotyczy to również prawa konsumenta do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy zawartej na odległość.

Kolejną zaletą prowadzenia działalności nierejestrowanej jest zwolnienie z obowiązku wystawiania faktur sprzedażowych. Jednakże jeśli klient życzy sobie fakturę, musisz ją bezwzględnie wystawić. Takie żądanie klient musi zgłosić w ciągu 3 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym dostarczyłeś mu towar lub usługę bądź otrzymałeś całość lub część zapłaty. Powyższa faktura musi zawierać kilka elementów:

  1. Datę wystawienia
  2. Numer kolejny
  3. Imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy
  4. Nazwę (rodzaj) towaru lub usługi
  5. Miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług
  6. Cenę jednostkową towaru lub usługi
  7. Kwotę należności ogółem

Przy sprzedaży nierejestrowanej wystarczy, że podasz na rachunku lub fakturze swoje imię i nazwisko – numer PESEL czy adres zamieszkania nie są obowiązkowe.

A jak powinna wyglądać uproszczona ewidencja sprzedaży?

Przepisy nie regulują, jakie dokładnie elementy powinna zawierać uproszczona ewidencja sprzedaży. Przyjmuje się jednak, że zawiera ona:

  1. Liczbę porządkową
  2. Datę sprzedaży
  3. Wartość sprzedaży
  4. Wartość sprzedaży narastająco

Zeznanie roczne PIT

Przychody z działalności nierejestrowej musisz uwzględnić w zeznaniu rocznym (wypełniając PIT-36) i opłacić podatek, jaki wyniknie z tego rozliczenia. W formularzu PIT-36 znajduje się dodatkowa rubryka „działalność nierejestrowana”, w której wykażesz przychody, koszty, dochód i należny z tego tytułu podatek.
W zeznaniu rocznym istnieje możliwość odliczenia kosztów, które poniosłeś w związku z wykonywaną działalnością, na przykład zakup surowców do produkcji wyrobów. Koszty te powinny być udokumentowane, dlatego przechowuj wszystkie dowody zakupów. Najlepiej, jeśli na tych dowodach będzie podane Twoje imię, nazwisko czy miejsce zamieszkania.

Istotną kwestią jest też możliwość uzyskiwania przychodów w formie działalności wykonywanej osobiście (np. umowa o pracę, zlecenie lub o dzieło) w takim samym zakresie jak przychody uzyskiwane w formie działalności nierejestrowanej. Są to odrębne, niezależne przychody i nie łączy się ich ze sobą.

Co z VAT-em?

Prowadzący działalność nierejestrowaną są objęci co do zasady zwolnieniem podmiotowym z VAT – do limitu 200 tys. zł. Należy jednak pamiętać, że w kilku przypadkach nie przysługuje zwolnienie, czyli w momencie sprzedaży:

  1.  towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (metale szlachetne i złom z nich, wyroby jubilerskie)
  2.  towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i samochodów osobowych innych niż nowe, zaliczanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji
  3.  w niektórych przypadkach: budynków, budowli lub ich części
  4. terenów budowlanych
  5. nowych środków transportu
  6. przez Internet takich towarów jak:
    a. preparaty kosmetyczne i toaletowe
    b. komputery, wyroby elektroniczne i optyczne
    c. urządzenia elektryczne i nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego
    d. maszyny i urządzenia, gdzie indziej niesklasyfikowane
  7. hurtowo i detalicznie części do:
    a. pojazdów samochodowych
    b. motocykli

Zwolnienie nie przysługuje również w przypadku świadczenia usług:
1. prawniczych
2. w zakresie doradztwa (z wyjątkiem doradztwa rolniczego)
3. jubilerskich
4. ściągania długów, w tym factoringu

Jeśli nie posiadasz siedziby działalności gospodarczej w Polsce również nie obejmuje Ciebie zwolnienie z podatku VAT.

Jeśli Twoja działalność obejmuje powyższe towary lub usługi, musisz zarejestrować się jako czynny podatnik VAT niezależnie od wartości sprzedaży i stajesz się płatnikiem podatku VAT, z wszelkimi wynikającymi z tego faktu konsekwencjami. Między innymi masz obowiązek uzyskać numer NIP oraz prowadzić rejestr sprzedaży i zakupów.

Czy kasa fiskalna jest obowiązkowa w działalności nierejestrowanej ?

Tutaj również mamy pewne udogodnienie. Podatnicy, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 tys. zł, nie muszą ewidencjonować sprzedaży na kasie fiskalnej. Jeżeli zacząłeś taką działalność w trakcie poprzedniego roku, to twój obrót nie może przekroczyć 20 tys. zł w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym. Ta zasada dotyczy również działalności nierejestrowanej.
Co ważne, kasa fiskalna będzie jednak potrzebna w przypadku sprzedaży towarów lub usług objętych obowiązkiem ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej. Są to, między innymi, gaz płynny, części do silników spalinowych, nadwozia do pojazdów silnikowych, sprzęt radiowy, telewizyjny i telekomunikacyjny, perfumy i wody toaletowe oraz usługi: przewozu osób oraz ich bagażu podręcznego taksówkami, naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów, doradztwa podatkowego, świadczone przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, fryzjerskie, kosmetyczne i kosmetologiczne.

Jak widać, działalność nierejestrowana to ciekawa opcja dla osób startujących z własnym biznesem i nie osiągających zbyt dużych przychodów.

 

Pamiętajmy też, że polskie prawo przewiduje ciekawe ulgi na początku prowadzenia działalności już rejestrowanej i są to:
• tzw. „ulga na start”, czyli brak składek ZUS przez pierwsze 6 miesięcy,
• preferencyjny ZUS, czyli niższe składki przez kolejne 24 miesiące.